Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2024

Παραθετικά των επιθέτων


Ο συγκριτικός βαθμός σχηματίζεται με δύο τρόπους, οι οποίοι όμως δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε όλα τα επίθετα:

α) περιφραστικά: Με το πιο και το επίθετο σε θετικό βαθμό. Είναι ο τρόπος που χρησιμοποιείται περισσότερο, τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, σε ύφος τυπικό, χρησιμοποιείται στη θέση του πιο το πλέον, π.χ.

  • Το αεροπλάνο είναι πιο γρήγορο μέσο συγκοινωνίας από το τρένο.

  • Ο υπουργός αποδείχτηκε πλέον ενημερωμένος όλων των παρισταμένων.

β) μονολεκτικάΜε την προσθήκη του επιθήματος -ό(ύ)τερος, -η, -ο και σπανιότερα του -έστερος, -η, -ο στο θέμα της λέξης, π.χ.

  • Η άνοιξη είναι ομορφότερη εποχή από το φθινόπωρο.

  • Το Ιόνιο πέλαγος είναι βαθύτερο από το Αιγαίο.

  • Οι οδηγίες της Αλίκης ήταν σαφέστερες από τις οδηγίες του Γιάννη.

Ορισμένα επίθετα σχηματίζουν και μονολεκτικό και περιφραστικό τύπο, π.χ. πλουσιότερος και πιο πλούσιος, άλλα μόνο μονολεκτικό, π.χ. ανώτερος, και άλλα, που είναι και τα περισσότερα, μόνο περιφραστικό, π.χ. πιο τεμπέλης.

 


Ο σχετικός υπερθετικός σχηματίζεται όπως και ο συγκριτικός βαθμός με την προσθήκη του άρθρου, π.χ.

  • Σήμερα θα παρουσιαστούν τα πιο σημαντικά γεγονότα της χρονιάς που πέρασε.

  • Έζησε την ωραιότερη ημέρα της ζωής του.


Ο απόλυτος υπερθετικός σχηματίζεται:


α) Μονολεκτικά, με την προσθήκη του επιθήματος -ό(ύ)τατος, -η, -ο στο θέμα της λέξης, π.χ.
β) Περιφραστικά, με την προσθήκη του επιρρήματος πολύ, πάρα πολύ, π.χ.

  • Τα γραπτά των μαθητών της Α΄ τάξης ήταν μετριότατα.

Στα δικατάληκτα επίθετα σε -ής, -ής, -ές και σε -ων,-ων, -ον σχηματίζεται με την προσθήκη του επιθήματος -έστατος, -η, -ο στο θέμα της λέξης, π.χ.

  • Τα επιχειρήματά του για την υποστήριξη της θέσης του ήταν σαφέστατα.


  • Τα επιχειρήματά του για την υποστήριξη της θέσης του ήταν πολύ σαφή.


Πολλά συχνόχρηστα επίθετα δε σχηματίζουν τον συγκριτικό και υπερθετικό σύμφωνα με τους τρόπους που παρουσιάστηκαν παραπάνω. Τα επίθετα αυτά έχουν ανώμαλα παραθετικά. Ορισμένα από αυτά είναι:



Δε σχηματίζουν παραθετικά:

Όσα δηλώνουν:

  • ύλη, π.χ. ασημένιος, μάλλινος, τενεκεδένιος, κ.ά.

  • καταγωγή, π.χ. ελληνικός, γαλλικός, κ.ά.

  • συγγένεια, π.χ. πατρικός, μητρικός, κ.ά.

  • τόπο, π.χ. θαλασσινός, ουράνιος, κ.ά.

  • χρόνο, π.χ. χθεσινός, κυριακάτικος, κ.ά.

  • κατάσταση που δεν αλλάζει, π.χ. μισός, αθάνατος, κ.ά.



Πηγή: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/epitheto-parathetika.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου