ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ

 

Αμμόχωστος. Μια πόλη «άψυχη» με ψυχή ζωντανή. Μια πόλη «βουβή», που όμως φωνάζει. Μια πόλη «στεγνή», αλλά θαλασσοφίλητη. Μια πόλη «φάντασμα», που αναστήνεται καθημερινά μέσα από τους ανθρώπους της. Μια πόλη «έρημη», που εμπνέει ζωή. Μια πόλη κλειστή κι εγκαταλειμμένη, αλλά συνάμα μυρωδάτη. Με το άρωμα των λεμονανθών. Μια πόλη μουντή, κι όμως χρυσή! Όπως τη χρυσή αμμουδιά μας.

Αμμόχωστος. Μια λέξη γεμάτη συναισθήματα και θύμησες. Συνώνυμη της προσδοκίας και της νοσταλγίας. Συνώνυμη του πόνου. Του παρελθόντος και των χαμένων ευκαιριών. Αλλά, την ίδια ώρα, συνώνυμη και της ελπίδας, του αγώνα για επιστροφή, της προοπτικής και του λαμπρού ξανά μέλλοντος.

Αμμόχωστος. Μια λέξη συνώνυμη των ανθρώπων. Των ανθρώπων της πόλης μας, που άφησαν την ψυχή τους εκεί. Αυτών που έφυγαν με θύμησες. Κι αυτών που δεν πρόλαβαν να τη ζήσουν. Αυτών που γεννήθηκαν στην προσφυγιά. Και όλων αυτών, που έφυγαν από τη ζωή μαραζωμένοι που δεν κατάφεραν να επιστρέψουν στην αγαπημένη τους πόλη.

Αμμόχωστος. Μια ανοιχτή πληγή, που ενσαρκώνει την υπομονή και την προσδοκία.

του Σίμου Ιωάννου
Δήμαρχου Αμμοχώστου

Λίγα λόγια για την πόλη…

Η Αμμόχωστος είναι μια από τις πιο παλιές πόλεις της Κύπρου. Η πόλη πρωτοχτίστηκε κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα από τους Πτολεμαίους. Είχε  ονομαστεί αρχικά Αρσινόη, προς τιμή της βασίλισσας Αρσινόης Β' Φιλαδέλφου, της διάσημης αυτής Ελληνίδας βασίλισσας της Αιγύπτου των Ελληνιστικών χρόνων. Στην ουσία όμως, η Αμμόχωστος υπήρξε η διάδοχος της πιο φημισμένης και πιο σημαντικής αρχαίας πόλης της Κύπρου, της Σαλαμίνας. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Σαλαμίνα είχε ιδρυθεί μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου από τον Τεύκρο από το ελληνικό νησί της Σαλαμίνας.

Το  όνομα Αμμόχωστος σημαίνει πόλη χωμένη στην άμμο. Μετά  την ανεξαρτησία του νησιού μας, η Αμμόχωστος υπήρξε γνωστό τουριστικό θέρετρο, λόγω της αμμώδους παραλίας της. Η Αμμόχωστος (ή αλλιώς Φαμαγκούστα - η φράγκικη ονομασία της) είναι και η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας της Κύπρου. Αριθμούσε πριν την τουρκική εισβολή περίπου 40.000 κατοίκους και ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πόλη του νησιού.

Η πόλη είναι επίσης γνωστή και με το όνομα Βαρώσι. Το όνομα Βαρώσια, έχει τις ρίζες του στην Τουρκική λέξη varoş που σημαίνει προάστιο. Η λέξη μπήκε στην Τουρκική γλώσσα από τις Βαλκανικές γλώσσες της Οθωμανικής περιόδου, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της Βαλκανικής χερσονήσου ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στα Σερβο-Κροατικά, η λέξη varoš σημαίνει «πόλη», «κέντρο», «δήμος» ή «προάστιο».

Σαράντα έξι χρόνια μετά… μια πόλη στην αιχμαλωσία

Από τον Αύγουστο του 1974: Η περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου παραμένει λεηλατημένη, κλειστή και ερημωμένη μετά την κατάληψή της από τα κατοχικά στρατεύματα.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε στις 11 Μαΐου 1984 το υπ’ αριθμόν 550 ψήφισμά του, το οποίο στην παράγραφο 5 αναφέρει: «Θεωρεί τις απόπειρες για εποικισμό οποιουδήποτε τμήματος των Bαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους τους ως απαράδεκτες και ζητά τη μεταβίβαση της περιοχής αυτής στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών».

Λίγες μέρες πριν, στις 6 Οκτωβρίου 2020 γίνεται μια παράνομη και προκλητική κίνηση από τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν και τον ψευδοπρωθυπουργό των κατεχομένων Τατάρ: το μερικό άνοιγμα του παραλιακού μετώπου της Αμμοχώστου, παραβιάζοντας τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

«Η γης δεν έχει κρικέλια για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν 

μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι να γλυκάνουν το πέλαγο 

με νερό μισό δράμι.»

Γ. Σεφέρης

Ας αφήσουμε τώρα τις εικόνες να μας ταξιδέψουν στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, που εδώ και σαράντα έξι χρόνια παραμένει μια πόλη - φάντασμα.

Να πως ένας ποιητάρης, ο Παύλος Λιασίδης (1901-1985), θρηνεί για τη «νεκρή» περιοχή της Αμμοχώστου, της γενέτειράς του, αποδίδοντας με λαϊκό τρόπο, τις συνέπειες της εισβολής. Διαβάστε το πιο κάτω ποίημα:

Βαρώσιν

Κρίμας τα τόσα κάλλη σου τζι εμαυρογερημιάσαν

νεκατσιασμένοι Μάρτηες πιον πάνω σου ελουρκάσαν.

Πού έν’ τα πορτοκκάλλια σου, γοιον λίρες που κρεμμούνταν

τζι εκοτσινολοούσασιν οι κόφινοι πο’ ’ρκούνταν;

Σήμμερον εν θωρείς ψυσήν, καλάθιν να γεμώσει

μήτε Τουρκούν με Γρισκιανήν. Πότ’ εννά ξημερώσει;

 

  Παύλου Λιασίδη, Άπαντα, τ. Β’, Κ.Ε.Ε.Κ., Λευκωσία 1997

νεκατσιασμένοι: άσχημοι, αηδιαστικοί, φοβισμένοι, τρομαγμένοι

ελουρκάσαν: πέρασαν με τη σειρά, μπήκαν σε γραμμή, συσσωρεύτηκαν

εκοτσινολοούσασιν: ήταν κατακόκκινοι

Παρακολουθήστε ακόμη ένα οδοιπορικό στην Αμμόχωστο και τον αρχαιολογικό χώρο της Σαλαμίνας από την Αλέξια Βασιλείου, Αμμοχωστιανή, τραγουδίστρια, στιχουργό και συνθέτη.

Ακόμη ένα τραγούδι...

Πηγές:

https://www.skai.gr/news/world/ammoxostos-i-neoteri-istoria-mias-aixmalotis-polis

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BC%CE%BC%CF%8C%CF%87%CF%89%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%82

https://simerini.sigmalive.com/article/2016/12/16/ammokhostos-pole-anthropoi-psukhe/