Πασχαλινά Έθιμα και συμβολισμός τους

Κόκκινα αυγά

Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα, ίσως το πιο διαδεδομένο και αυτό που σε όλα στα σπίτια θα το συναντήσεις είναι το βάψιμο των κόκκινων αυγών.Μία από τις πιο αποδεκτές ερμηνείες είναι πως το κόκκινο συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού Χριστού. Ιχνηλατώντας όμως και άλλες τοπικές παραδόσεις βρίσκουμε και άλλες εξηγήσεις.Μία πιθανή ερμηνεία που δίνεται συχνά είναι ότι η Μαγδαληνή,δεν πίστευε την είδηση της Ανάστασης Του Ιησού και είπε στον φρουρό που της το ανακοίνωσε  :

Αν είναι αλήθεια αυτά που λες και αναστήθηκε ο Ιησούς, τα αυγά να γίνουν κόκκινα ...και τα αυγά έγιναν

Μια άλλη ερμηνεία αναφέρει ότι η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς Του Υιού της, ικετεύοντάς τους να του φέρονται καλά! Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές φορές βλέπουμε και χρωματιστά αυγά. Η συνήθεια αυτή αν και φαίνεται καινούργια μπορεί να μην ανήκει σε έθιμο του χριστιανισμού αλλά ανήκει στην παράδοση. Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε στην αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια τα οποία είναι το σύμβολο της γονιμότητας.

Η Λαμπρατζιά

Αυτό το... φλογερό έθιμο "ταξιδεύει" μέσα από τους αιώνες και αναβιώνει κάθε Πάσχα στο νησί μας. Με βάση τη παράδοση, στη Λαμπρατζιά «καίμε» τον Ιούδα, στο προαύλιο της εκκλησίας, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου αμέσως μετά την λειτουργία. Εκεί είναι που καίνε και το βραχιολάκι του Μάρτη. Το συγκεκριμένο έθιμο έχει απαγορευτεί λόγω επικινδυνότητας...

Το σούβλισμα του αρνιού

Το συγκεκριμένο έθιμο είναι το πλέον διαδομένο και το πιο... νόστιμο για κάποιους!

Το αρνί για το Χριστιανικό Πάσχα που θυσιάζεται συμβολίζει τον Ιησού Χριστό, σύμφωνα με την αναφορά του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου σε Αυτόν ως τον Αμνό του Θεού, που σηκώνει την αμαρτία του κόσμου.

Στο βάθος της παράδοσης μας, έχει επικρατήσει μιας και το αρνί ήταν για τους πλούσιους, και ένα πολύ ακριβό αγαθό για την καθημερινότητα του απλού  κόσμου, το οποίο το έτρωγαν σε σπάνιες χαρούμενες περιπτώσεις.

Η Φλαούνα

Η φλαούνα προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη φλάω που σημαίνει συνθλίβω. Είναι παραδοσιακό κυπριακό πασχαλινό έδεσμα που καταναλώνεται μετά την Ανάσταση. Οι φλαούνες παρασκευάζονται στην Κύπρο τουλάχιστον από τον 19ο αιώνα. Μετά την παρασκευή τους μεταφέρονται στην εκκλησία για να δοθούν στους πιστούς και να καταναλωθούν μετά την Ανάσταση. 

Οι φλαούνες είναι τρόφιμο που από παλαιά χρησιμοποιούταν για τη μετάβαση των πιστών από τη νηστεία στην κατανάλωση μη νηστίσιμων τροφών χωρίς να δημιουργούνται στομαχικές διαταραχές. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η κατανάλωση φλαούνας παρατηρείται και στην τουρκοκυπριακή κοινότητα κατά την περίοδο του Ραμαζανιού.

Παιχνίδια του Πάσχα

Tέλος, μέρος της παράδοσης μας που γίνεται καθαρά για λόγους γιορτής και ευθυμίας μετά την Ανάσταση, για κυρίως συμμετοχή των παιδιών, είναι τα παιχνίδια του Πάσχα. Κάθε μέρος και ένα παιχνίδι και όλοι σε μια γειτονιά, μικροί και μεγάλοι παίρνουν μέρος και διασκεδάζουν με αυτά. Στο Νέο Χωριό Πάφου ξεκινάνε το γλέντι με «γαϊδουροδρομίες» και «λιγκρί», στα Μανδριά με κυπριακούς χορούς και «σχοινί», στο Πισσούρι με «γερμανικό», στις Πλάτρες με «αβγουλοδρομίες», στον Αγρό με «διτζίμιν», στην Κακοπετριά με «σακουλοδρομίες» και «τσιατιστά», στη Σωτήρα με τα «σκατούλλικα».

Έθιμα που έμειναν στο πέρασμα του χρόνου και όλα μαζί περνούν από γενιά σε γενιά και κάνουν το παραδοσιακό Πάσχα στην Κύπρο ξεχωριστό.

 Πηγή: https://www.alphanews.live/entertainment/ta-ethima-toy-pascha-sten-kypro-kai-ti-symbolizoyn   (διασκευή)  14/04/2017

Πάσχα στην Ζάκυνθο

ΠΑΣΧΑ

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Κατά το Σάββατο του Λαζάρου, γιορτάζουμε την ανάσταση του Λαζάρου. Η ανάσταση του Λαζάρου, αποτελεί ένα ακόμη θαύμα του Ιησού Χριστού.

 Ο Λάζαρος, ζούσε στην Βιθυνία της Ιουδαίας. Αρρώστησε κάποια στιγμή βαριά και οι αδελφές του, Μάρθα και Μαρία απευθύνθηκαν στον Κύριο στην Γαλιλαία. Ο Ιησούς όμως έφτασε στην Βιθυνία, τέσσερις ημέρες μετά την ταφή του Λαζάρου. Ο Ιησούς προσευχήθηκε για αρκετή ώρα μπροστά από τον τάφο του Λαζάρου και στην συνέχεια ζήτησε να του ανοίξουν την πλάκα του τάφου. Μόλις συνέβη αυτό, Εκείνος είπε: «Λάζαρε δεύρο έξω». Ο Λάζαρος μετά την εντολή του Κυρίου, σηκώθηκε – αναστήθηκε από τον τάφο. Έζησε για αρκετά χρόνια, όπου στο τέλος της ζωής του στην Κύπρο, έγινε επίσκοπος.

Σύμφωνα με τον θρύλο, λέγεται ότι ο Λάζαρος δεν μίλησε ποτέ για την τετραήμερη παραμονή του στον κάτω κόσμο. Μετά την ανάστασή του, γέλασε μόνο μια και μοναδική φορά και αυτό όταν είδε κάποιον να κλέβει μια πήλινη στάμνα. Όταν ρωτήθηκε γιατί γελάει, εκείνος απάντησε: «Δείτε, ο πηλός κλέβει τον πηλό,(Το χώμα κλέβει χώμα)» !

 Στην Ελλάδα σε πολλά μέρη, κοπέλες στολίζονται και πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι, τραγουδούν τον «Λάζαρο».

 Πού ήσουν, Λάζαρε,

 πού ήσουν κρυμμένος

 και σε κλαίγαμε

 οι αδελφές σου;

 ήμουνα στο μνήμα μου κλεισμένος

 και στο χαντάκι, χαντακωμένος !

 σήκω, Λάζαρε

 και μην κοιμάσαι,

 σήκω, που έρχονται

 τα Άγια πάθη,

 το Μέγα Σάββατο

 και η Λαμπρή!

 Στην Κύπρο τα παιδιά με τη συνοδεία του παπά γύριζαν τα σπίτια του χωριού και έλεγαν το τραγούδι του Λαζάρου. Οι νοικοκυραίοι τους πρόσφεραν αυγά και τυριά για τις φλαούνες και τα κόκκινα αυγά του Πάσχα. Ό,τι μάζευαν το μοίραζαν στα δυο. Ένα μερίδιο έπαιρνε ο παπάς και το άλλο το μοιραζόντουσαν τα παιδιά. Στις πόλεις τα παιδιά έκαναν και αναπαράσταση της Ανάστασης του Λαζάρου από τον Κύριο. Ένα παιδί φορώντας στεφάνια από κίτρινες αγριομαργαρίτες, τα γνωστά μας σιμιλλούθκια, (που συμβόλιζαν το χρώμα του νεκρού), ξάπλωνε χάμου ανάσκελα με τα χέρια σταυρωμένα, κι’ όταν έλεγε ο παπάς «Λάζαρε δεύρο έξω» σηκωνόταν αμέσως πάνω.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ - ΜΕΤΑ ΒΑΪΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΔΩΝ
Η Κυριακή της Μεγάλης Εβδομάδας ονομάζεται έτσι, γιατί "μετά Βαΐων και κλάδων" έγινε η υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Ο Χριστός μπαίνει στην πόλη χωρίς την βασιλική πολυτέλεια, καθισμένος επί του όνου, αντί για ροδοπέταλα και τελετές, τα μικρά παιδιά κουνούν τα βάγια των φοινίκων, αντί να τον υποδεχτούν οι πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες του τόπου.
Χαρακτηριστικό έθιμο της ημέρας είναι ο στολισμός των εκκλησιών με βάγια , ενώ μετά τη λειτουργία ο παπάς ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια, τους οποίους βάζουμε στα εικονίσματα ή όπου αλλού χρειαζόμαστε προστασία.
Την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο να τρώμε ψάρι. 

ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε τον Ιωσήφ, όπου τα αδέρφια του τον πουλάνε δούλο, βρίσκεται στην Αίγυπτο, κλείνεται στη φυλακή, ερμηνεύει τα όνειρα του Φαραώ για τις παχιές και τις ισχνές αγελάδες, γίνεται στη συνέχεια ουσιαστικά πρωθυπουργός της Αιγύπτου, σώζει τον πατέρα του Ιακώβ, τ' αδέρφια του και όλο το λαό του Ισραήλ.
Η Εκκλησία, προβάλλοντας το υπόδειγμα του Ιωσήφ, μας δείχνει το ήθος της, που δεν είναι άλλο από την προσπάθεια απόκτησης της εσωτερικής ελευθερίας, και τον παραλληλίζει με τον Χριστό. 

 

Ακόμη στη λειτουργία της Μεγάλης Δευτέρας περιλαμβάνεται και η ιστορία της άκαρπης συκιάς που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε. Την επομένη ημέρα της εισόδου του στα Ιεροσόλυμα, καθώς ο Χριστός περπατούσε στους δρόμους είδε μια μεγάλη καταπράσινη συκιά και την πλησίασε για να κόψει ένα σύκο. Όμως η συκιά δεν είχε καθόλου καρπούς. Τότε ο Ιησούς απευθυνόμενος στο δέντρο είπε: «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις τον αιώνα και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» και η συκιά την ίδια στιγμή ξεράθηκε και γι' αυτό λέγεται καταραμένη συκιά ή ξηρανθείσα συκιά. Η ιστορία της άκαρπης συκιάς συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων της εποχής και την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που αν και φαίνονταν ενάρετοι, δεν έκαναν καλά έργα.

ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ - TO ΤΡΟΠΑΡΙΟ ΤΗΣ ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ
Το τροπάριο της Κασσιανής δεσπόζει στην ακολουθία της Μ. Τρίτης.

Σήμερα μας θυ­μίζει η Εκκλησία την παραβολή των δέκα παρθέ­νων.

 Η Βασιλεία των ουρανών μοιάζει με δέκα παρθένες οι οποίες αφού πήραν μαζί τους τα λυχνάρια τους πήγαν να υποδεχθούν τον Nυμφίο. Πέντε από αυτές ήταν σώφρονες και φρόντισαν να έχουν μαζί τους απόθεμα λαδιού για τα λυχνάρια τους, ενώ οι άλλες πέντε ήταν ανόητες και δεν φρόντισαν να έχουν μαζί τους το αναγκαίο απόθεμα λαδιού. Επειδή αργούσε ο νυμφίος και η νύχτα προχωρούσε έπεσαν να κοιμηθούν. Τα μεσάνυχτα ακούστηκε μια γοερή κραυγή η οποία ανήγγειλε τον ερχομό του νυμφίου. Οι παρθένες σηκώθηκαν για να προϋπαντήσουν τον νυμφίο. Οι μεν σώφρονες παρθένες που είχαν απόθεμα λαδιού άναψαν τα λυχνάρια τους, οι δε μωρές ζητούσαν απεγνωσμένα από τις σώφρονες να τους δώσουν λίγο λάδι. Εκείνες τους απάντησαν πως μόλις αρκεί για τα δικά τους τα λυχνάρια και καλά θα κάνουν να πάνε να αγοράσουν. Οι ανόητες παρθένες έτρεξαν να αγοράσουν λάδι, αλλά εν τω μεταξύ ο νυμφίος έφθασε και μπήκε στο χώρο του γάμου με τις πέντε φρόνιμες και έκλεισε την πόρτα. Οι ανόητες παρθένες έφθασαν μετά και άρχισαν να φωνάζουν Κύριε, Κύριε άνοιξέ μας. Αυτός τους απάντησε αλήθεια σας λέγω πως δεν σας γνωρίζω και έμειναν τελικά έξω του νυμφώνος.

Επίσης, η Μ. Τρίτη είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε την παραβολή των ταλάντων. Κάποιος άρχοντας πραγματοποιεί ένα μακρινό ταξίδι, και πριν φύγει μοιράζει στους δούλους του τμήματα από την περιουσία του. Στον ένα δίνει πέντε τάλαντα, στον άλλο δύο, στον τρίτο ένα. Μετά την επιστροφή του οι δούλοι του δίνουν λογαριασμό. Αυτός που πήρε πέντε τάλαντα, εργάστηκε και παραδίδει συνολικά δέκα, αυτό που πήρε δύο παραδίδει τέσσερα, ενώ αυτός που πήρε ένα, το επιστρέφει, διότι θεωρεί ότι ο κύριος του είναι σκληρός και θέλει να θερίσει εκεί που δεν έσπειρε. Τότε ο άρχοντας διατάσσει να του πάρουν το τάλαντο και να το δώσουν σ' αυτόν που έχει τα δέκα και να τον τιμωρήσουν, αποκόπτοντάς τον ουσιαστικά από την κοινωνία με τους άλλους!
Η Εκκλησία προτείνει στον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει πως ότι ξεχωριστό έχει, του δόθηκε από τον Θεό για να το καλλιεργήσει προς όφελος δικό του, αλλά κυρίως, προς όφελος των άλλων. 

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ 
Την Μεγάλη Τετάρτη το πρωί γίνεται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και το απόγευμα ή το βράδυ γίνεται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου, όπου ο παπάς διαβάζει επτά Ευαγγέλια κι επτά ευχές για να ευλογήσει λάδι που το χρησιμοποιούμε για τη θεραπεία ψυχικών και σωματικών ασθενειών. Μετά την ακολουθία του Ευχελαίου ο ιερέας σταυρώνει τους πιστούς με λάδι στο μέτωπο, τα μάγουλα, το πρόσωπο και τα χέρια. 

Αυτή η μέρα είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα, που μετάνιωσε και ζήτησε συγχώρεση αλείφοντας με μύρο τα πόδια του Ιησού. Η αμαρτωλή γυναίκα παίρνει την συγχώρεση και μετανοεί. Την ίδια ώρα ο Ιούδας πηγαίνει να συναντήσει τους Αρχιερείς. Εκεί, πέφτοντας θύμα της φιλαργυρίας του, δέχεται να τους δώσει τον Ιησού με το αντάλλαγμα των τριάντα αργυρίων.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ


Η Μ. Πέμπτη είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου. Ο Ιησούς Χριστός με μια λεκάνη πλένει τα πόδια των μαθητών του.  Κατόπιν πήρε ψωμί στα χέρια Του και είπε στους μαθητές του: «Λάβετε φάγετε». Μετά από αυτή τη στιγμή ο Ιούδας, μόλις έφαγε τον άρτο έφυγε και συμφώνησε με τους αρχιερείς να τους Τον παραδώσει.Μετά το δείπνο ο Χριστός με τους μαθητές Του βγήκαν στο όρος των Ελαιών για να προσευχηθούν.
Μόλις ο Ιησούς συμπληρώνει την  προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και αφού χαιρετάει και φιλάει τον δάσκαλό Του, Τον παραδίδει. Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και τον φέρνουν δέσμιο στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα.


Στον Εσπερινό της ημέρας έχουμε τη Σταύρωση του Θεανθρώπου. Διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια που περιγράφουν τα Άγια Πάθη.

 

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 
Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η Σταύρωση. Ο Ρωμαίος Διοικητής Πόντιος Πιλάτος δικάζει τον Ιησού, το πλήθος αποφασίζει φωνάζοντας «άρον άρον σταύρωσον Αυτόν» την σταύρωσή Του, ενώ ο ίδιος ο Πιλάτος «νίπτει τας χείρας» του. Παραδίδει το πνεύμα Του πάνω στον Σταυρό και ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας κάνει την Αποκαθήλωση και ενταφιάζει τον Θεάνθρωπο. Σχεδόν ολόκληρη η μέρα, αφιερώνεται στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου. Ο λαός ζει με κατάνυξη το θείο δράμα. 

ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ - "ΔΕΥΤΕ ΛΑΒΕΤΕ ΦΩΣ"
Το πρωί γίνεται η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, είναι η προαναγγελία του μεγάλου γεγονότος και το βράδυ γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και πέφτει παντού σκοτάδι. Στις 12 το βράδυ, ο ιερέας ψάλλει το "Δεύτε λάβετε φως" και βγαίνει με τη λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη και δίνει φως στους εκκλησιαζόμενους. 

 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ


 Στην Εκκλησία γίνεται ο Εσπερινός της Αγάπης. Οι Χριστιανοί ανταλλάσσουν αδελφικό ασπασμό διαβάζοντας το Ευαγγέλιο  σε διάφορες γλώσσες. Από την Κυριακή του Πάσχα και για 40 ημέρες οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χαιρετούν ο ένας τον άλλον λέγοντας "Χριστός Ανέστη" και απαντώντας "Αληθώς Ανέστη". 

Ακολούθησε τον σύνδεσμο για να παρακολουθήσεις μια παιδική ταινία μικρής διάρκειας με τα Πάθη του Χριστού.